Албанскае танга - Вінцэсь Мудроў
- Дата:09.10.2024
- Категория: Разная литература / Прочее
- Название: Албанскае танга
- Автор: Вінцэсь Мудроў
- Просмотров:0
- Комментариев:0
Шрифт:
Интервал:
Закладка:
Вінцэсь МУДРОЎ
АЛБАНСКАЕ ТАНГА
Аповесць
І
Спавітае ранішняй смутой сонца вісіць над гарбатай гарой, ружовай фарбай заліўшы азёрную роўнядзь. Там, на другім беразе, яшчэ пануе цень, і смута робіць невыразнымі рассыпаныя па горным схіле белыя будынкі Охрыда
- места, у якім ён правёў мінулую ноч.
Возера сапраўды вялікае. Мяркуючы па атласе аўтамабільных дарог, да Охрыда не меней за пятнаццаць кіламетраў. Міколу наогул мала кранаюць розныя там краявіды. За дзень, праехаўшы тысячу кіламетраў, ад іх мігціць уваччу Але тут, пабачыўшы ружовае люстра вады, спыніў машыну, вылез з кабіны, прыпаліў духмяную македонскую цыгарэту і зірнуў з-пад рукі на супрацьлеглы бераг.
Яшчэ рана. Палова сёмай па мясцовым часе. Сама пара прытапіць понаж газу і гнаць у бок Тыраны, ды вось жа - цяжка адарваць вочы ад ружовага дзіва, пазначанага на мапе як Ohrid Lake.
“Памежны пераход прамінай як мага раней, калі малыя злодзеі яшчэ ў ложку”, - казаў перад паездкай Сёмка Гармозін. Сябрук часцяком ганяў фуры на Балканы і наслухаўся пра албанцаў рознага страхоцця. “На перавалах ідзеш на першай перадачы, а малеча ззаду бяжыць, за борт чапляецца. Разразаюць тэнт і цягнуць усё, што пад руку патрапіць”.
Тэнт яму разрэзалі яшчэ ў Македоніі, на пад’ездзе да Скоп’е, але нічога не ўзялі. Дый што было браць? У фуры пяцьдзясят тысяч асобнікаў “Новага Запавету” на албанскай мове ды пара сотняў паралонавых матрацаў. Ёсць яшчэ дваццаць скрыняў з галетамі вайсковага рацыёну, ды яны надзейна заваленыя кніжкамі. Матрацы ён выгрузіць у Тыране, а кніжкі трэба завезці ў Дзіракастру. Гэта на самай мяжы з Грэцыяй.
Мікола аглядае азёрны прасцяг, робіць апошнюю зацяжку і заўважае, як нешта круглявае і няўклюднае выпаўзае з-пад кола.
- Куды ты, дурніца? - Мікола падхоплівае чарапашку, што мерыцца перапаўзці дарогу. Чарапашка не хаваецца ў чарупіну; перабірае лапамі, незадаволена круціць галавой. Мікола нясе дурніцу да прыдарожнага куста і заўважае яшчэ адну чарапаху: прысадзістую, шэрую, бетонную. Яна запаўзла на вяршыню пагорка і глядзіць на яго, Міколу, чорнай шчылінай стральніцы. Падалося нават, што там, у цёмным нутры, нехта ёсць, нехта цікуе за ім, магчыма, нават цэліцца з базукі... Мікола сядае ў машыну, паварочвае ключ запальвання, «вольва» мякка коціцца з гары, і з-за пагорка выплывае яшчэ адна шэрая пачвара. Каб выехаць з сектара абстрэлу, ён цісне на газ, стрэлка спідометра паўзе ўгору, і чарговы, спрэс змаляваны хлапечымі крамзолямі бетонны бункер паўстае перад вачыма. Нарэшце, на поўным ходзе, машына вылятае на перакрыжаванне, і сіні дарожны паказальнік з надпісам “Тігапё 122 km” прымушае схамянуцца і перавесці дыханне...
У нумары гатэля Мікола адразу ж распрануўся і стаў пад душ. Цёплы дожджык казытнуў спіну, крануўся падпахаў, гонкімі струменямі пакаціўся па целе, змываючы пыл балгарскіх, македонскіх і албанскіх дарог. Апошні раз ён мыўся пад душам два дні таму, у прыдарожным румынскім гатэліку, а таму нават застагнаў ад асалоды.
Праз чвэрць гадзіны, спавіўшы, як усходні султан, галаву махровым ручніком, Мікола ўпаў на ложак і заплюшчыў вочы. І адразу ж уваччу, як на экране чорна-белага тэлевізара, пабегла шэрая стужка шашы, цьмянай ртуццю бліснула рака на дне цясніны, і рукі, схапіўшы ў жменю коўдру, крутнулі руль. - Оф-ф! - вырвалася з грудзіны, і ён, задаволена ўсміхнуўшыся, кульнуўся на бок.
Страхоцці, пра якія распавядаў Сёмка, не спраўдзіліся. Малеча й сапраўды бегла за машынай, але ён адкупляўся таннымі цукеркамі, якія жменямі шпурляў у бакавое вакно. А вось самі дарогі тут зусім кепскія: вузкія, збітыя, лукаватыя, з кучамі смецця ў прыдарожных канавах. Асабліва цяжкім быў адцінак з Эльбасану да Тыраны. Давялося ўзбірацца на перавал вышынёй ніяк не меней тысячы метраў. Ужо на пад’ездзе да албанскай сталіцы, на разгоне, машыну занесла, і ён ледзь не кульнуўся ў бяздонную прорву. Вось і цяпер, змежыўшы павекі, згадаў глыбокую праваліну з бурлівай рэчкай на цёмным дне, і ў яго схаладнелі калені. І ў той жа міг уваччу паўстала ружовае люстра вады, на другім баку бязмежнага возера мільганулі дамкі Охрыда, і цёплая хваля неабуднага сну прыняла ягонае змучанае дарогай цела.
Прачнуўся ён адвячоркам. Доўга ляжаў, закінуўшы рукі за голаў, аж пакуль не стаў кешкацца ў пошуках цыгарэт. Цыгарэты ляжалі на століку, і давялося - з гучным крэканнем - падымацца на ногі.
За вакном шумела фантанамі, гула рэдкімі аўтобусамі і стракацела матаролерамі албанская сталіца. Адсюль, з дзясятага паверха, будынкі і дрэвы глядзеліся казачнай дэкарацыяй. Леваруч стаяў гмах, падобны да маскоўскага палаца з’ездаў, тут жа падпіралі неба спічасты мінарэт з гадзіннікавай вежай - такія вежы даводзілася бачыць у Італіі; пасярэдзіне раскінуўся шырокі пляц з фантанам і конным манументам (трэба будзе распытаць - каму пастаўлены), а праваруч, адкінуўшы даўжэзны цень, высілася паўкруглая будыніна з квадратнымі калонамі, на франтоне якой можна было ўгледзець кароткае слова «Bank». З выгляду Тырана не цягнула нават на буйны абласны цэнтр. Адно што шырокая магістраль, якая працінала пляц навылёт, выглядала па-сталічнаму манументальна.
Ад цыгарэты злёгку закружылася галава, і Мікола адчуў страшэнны голад. Можна было спусціцца долу і паесці ў гатэльнай рэстарацыі, але рэстараны простым беларусам не па кішэні. Звычайна, прыехаўшы ў нейкі замежны горад, ён сілкаваўся ў вулічных кавярнях. Стравы там недарагія, а таму больш смачныя. Мікола нацягнуў на плечы чыстую кашулю і яшчэ раз зыркнуў у вакно, выглядаючы - у які бок лепш пайсці.
Кавярня, у якую завітаў, была невялічкай. Тут было прыцемна, аднекуль са столі гучала музыка - вельмі чужая для ягонага вуха, - а з кухні ішоў непрыемны пах авечага лою. Пах быў яму знаёмы: у Балгарыі, куды пару разоў ездзіў, у вулічных шынках таксама гэтак пахла.
Наведнікаў тут сядзела няшмат. Два старыя албанцы ў белых лямцавых фесках пілі з малюпасенькіх філіжанак каву, ды яшчэ двое мужчынаў ягонага веку штосьці елі з вялікіх талерак у розных канцах шынка.
Чарнявы кельнер, а можа гэта быў і сам гаспадар кавярні, павітаўся з ім па-албанску, і Мікола моўчкі кіўнуў. Потым тыцнуў пальцам у разяўлены рот, паказаў на вялікую талерку, у якой ягоны сусед-албанец лена боўтаў лыжкай - едзіва, відаць, было гарачым, - і кельнер, зразумеўшы, што перад ім іншаземец, з лагоднай усмешкай запытаў: «Джувеч?» Гэтак, няйначай, называлася страва. Мікола зноўку кіўнуў і краем вока заўважыў, што наведнікі разам на яго зірнулі. Халадок непакою, што нарадзіўся ў горле, папоўз долу, засяродзіўся пад дыхавіцай. І адразу ж згадаліся парады Сёмкі Гармозіна: прыедзеш у Тырану, па вуліцах асабліва не цягайся і абедай у гатэльным рэстаране.
Мікола ўвабраў голаў у плечы, утаропіўся на сальніцу, а калі падняў голаў і агледзеўся, дык з апалым сэрцам заўважыў, што албанцы па-ранейшаму з дзіўным утрапеннем глядзяць у ягоны бок.
Кельнер прынёс замоўленую страву даволі хутка. Паставіў на стол талерку, потым прынёс палову цытрыны на сподку, шклянку і збан з нейкім напоем.
- Англі? Італі? Франц? - хуткагаворкай запытаўся кельнер, змахнуўшы ручніком крыхоткі з краю стала.
- Беларусь, - адказаў Мікола, а ўгледзеўшы непаразуменне на твары суразмоўцы, дадаў: - Гомель, - наіўна маракуючы, што албанец штосьці чуў пра гэты горад. Але, на здзіўленне, той знянацку сцепануўся і з панікай у голасе перапытаў: - Гомэл?
- Гомэл, Гомэл, - буркнуў Мікола, наліваючы са збана ў шклянку жоўтага, з памаранчавым пахам напою.
На хаду здымаючы хвартух, кельнер зазірнуў у кухню, штосьці крыкнуў па-свойму і выбег з кавярні.
«Ці не паліцыю пабег выклікаць?» - мільганула трывожная думка, але тут жа і знікла. Бо з якой нагоды яе выклікаць? З-за таго, што наведнік прыехаў з Гомеля?
Мужчына, які сядзеў непадалёку, прыязна яму ўсміхнуўся і выціснуў на едзіва сок з цытрыны. Мікола, падумаўшы, зрабіў тое ж самае. Страва
- густа запраўленае перцам рагу - апаліла рот і давялося спехам глынуць жоўтага напою.
Два старыя албанцы даўно дапілі каву, але з-за стала не падымаліся: нахіліўшыся адзін да другога, пра нешта шапталіся, раз-пораз пазіраючы на іншаземца.
Мікола згадаў, як летась давялося наведаць Бялград, і тамтэйшы серб, на добрай расейскай мове, распавядаў, што албанцы выразаюць з жывых людзей ныркі, а потым прадаюць амерыканцам. Памацаўшы далонямі тыя мясціны, дзе мусілі быць ныркі, Мікола з трывожным непакоем глянуў на ўваходныя дзверы.
«А можа чарнявы пабег па лекараў, што ныркі выразаюць? Прыйдуць, дадуць па патыліцы ды ў кухню зацягнуць. Там і зробяць сваю страшную справу», - тым часам з проймы кухонных дзвярэй вытыркнуўся мурзаты твар падшыванца з насунутым на вушы кухарскім каўпаком. Хлопец бліснуў чорнымі вачыма, пачухаў лоб апалонікам. Мікола кіўнуў мурзе ў адказ, і ў яго адлягло ад сэрца. Вельмі ж прыязны быў твар у падшыванца, да таго ж перапэцканы сажай. Відаць, гэта быў сын чарнявага кельнера, бо надта ж да яго падобны.
- Смута. Ее герои, участники, жертвы - Людмила Евгеньевна Морозова - История
- Крэсла з гербам i розныя крымiнальныя гiсторыi (на белорусском языке) - Василий Хомченко - Детектив
- Мутны Меконг - Вінцэсь Мудроў - Прочее
- Танго нашей жизни: Пара, в которой трое - Андрей Букин - Спорт
- Ноч маладзiка (на белорусском языке) - Андрей Дмитрук - Научная Фантастика